Als politiek geïnteresseerde en propagandist was ik aandachtig gaan kijken en luisteren. Allereerst werden er wat christelijke liederen gezongen waarin Jezus luidkeels bejubeld werd. Desi Bouterse zag ik instemmend en enthousiast meezingen, met beveiligers om zich heen, gezeten in een tent met meer hoogwaardigheidsbekleders. De belangrijkste spreker was deze kale man van 66 jaar die zichzelf helemaal in het wit gestoken had. Hij zou als laatste het woord voeren. Allereerst zouden de geestelijk leiders iets zeggen.
De drie geestelijke leiders vertegenwoordigden de islam, het hindoeïsme en het christendom. Het publiek bestond uit een ratjetoe van gelovigen en etniciteiten. De pandit (hindoeïstische geestelijke) zei allerlei (negatieve) krachten te bezweren en vroeg het heelal om Suriname rust te geven, de moslim riep op de strijd tegen de ongelovigen te voeren (!) en de christen legde de Bijbel op een totaal andere manier uit dan dat ik geleerd had. Met name deze laatste gebruikte zeer grote woorden en duidde een bepaald deel van de samenleving aan als staatsgevaarlijk.
Staatsgevaarlijk
Bisschop Steve Meye is geestelijk adviseur van de president en is tevens leider van tweeënzestig Gods Bazuin Gemeenten in Suriname en enkele daarbuiten. Bij zijn opkomst op het grote podium dat op het Onafhankelijkheidsplein was neergezet riep hij: “Jezus leeft!!!” Het publiek riep in grote getalen met luide stem: “Amen!”, wat zoiets als betekent “het zij zo”.
Verzoening moet van twee kanten komen, aldus de geestelijke. Beide partijen hebben een verantwoordelijkheid en aandeel in de verwerking van de gevoelens. Pijnlijke zaken moeten nou eenmaal losgelaten worden. Daarbij erkende dr. Meye dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan, met kalmere stem. De beschadigde emoties, zo lichte hij toe, kunnen, na deze gekoesterd te hebben, omslaan in haat en bitterheid.
Eén van het bekendste deel van de Bijbel werd aangehaald om de noodzaak van de verzoening aan te duiden: “en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren” uit het Onze Vader. Omdat niemand zonder zonde is, is zijn redenering, moet iedereen vergeven en kunnen wij vervolgens daarna vergeven worden. De brildragende dominee vatte het samen: “we moeten de kwade dagen van het verleden loslaten! Als niet alle partijen dit doen, kunnen we het hoge ideaal van Suriname nooit bereiken!” Na een korte adempauze vervolgde hij met een dreigement aan het adres van hen die voor gerechtigheid willen doorgaan: “Mensen die hier niet aan mee willen doen, moeten we aanmerken als staatsgevaarlijk. We mogen het om welke (…) enge reden dan ook niet langer meer accepteren. Wij zijn één!”
Het volk stemde met gejuich in met deze politieke boodschap. Tussen het publiek stonden mensen in t-shirts, gewikkeld in vlaggen en ander propagandamateriaal van de NDP, de politieke partij van Bouterse, die het voortouw namen in het juichen, klappen en reageren op de spreker. Het is een bekende truc in politieke arena’s om het goede gedrag zo spontaan mogelijk af te dwingen.
De bisschop redeneerde verder. We mogen het niet alleen niet meer accepteren dat iemand niet wil vergeven, maar hij moet ook verwijderd worden: “God heeft een plan met zijn volk. God Zijn plan gaat honderd procent zeker door. Geen mens, geen organisatie, geen regering die dit zal tegen houden. Probeer nooit Gods plan tegen te houden. Dan zal Hij u verwijderen.”
Vrolijke noot
Na deze dreigende woorden werd er een vrolijker nummer aangekondigd: een zangeres met een mooie stem die ook nog even een bekeringsoproepje deed. Tussen de regendruppels door liep ik samen met een andere stagiair naar de stand waar drinken verkrijgbaar was. Even de harde woorden proberen een plek te geven…
De vertegenwoordigster van de NDP-jongeren kwam het podium op en keek, net als de andere sprekers overigens, richting de president. “Sommigen willen de regering doen vallen,” vervolgde de jongere (dit heb ik eerder gelezen), “Dat zal nooit gebeuren! Wij geloven in uw dromen, meneer de president!” Een luid applaus volgde. “Jongeren van Suriname! Wij mogen nooit, nimmer tegen Suriname zijn!” Wederom volgde er een applaus. Wanneer Nederlandse jongerenpartijen wel eens kritisch uit de hoek kunnen komen, was dit één en al lof voor het huidige establishment.
Overigens wordt er bij iedere spreker een lied ingezet met de tekst: “We are one.” Ook de vakbondsleider Ronald Hooghoudt (Hooghart zei dat "de witte mensen ons verdeeld hebben gehouden". Hier moet een einde aan komen...) en DNA-voorzitter Jennifer Geerlings-Simons doen hun woordje. Net als Brunswijk en Somohardjo doen zij dit in het Surinaams. Enkel de woorden verzoening, eenheid, ontwikkeling en vrede zijn voor een Nederlander herkenbare woorden die geregeld worden gebruikt.
Baas en verzoening
Veruit de beste spreker, wat betreft techniek, opbouw en bespeling van het publiek, is de president Desi Bouterse. Hij maakt gebruik van snel en langzaam, hard en zacht spreken. Veelal sprak hij in het Nederlands, om in sommige gevallen in het Surinaams nog een grap en een draai te geven aan de uitgesproken woorden. Aan het einde, toen er redelijk wat spanning was opgebouwd, zette de president een lied in over vrede. In vaktermen heet dit een energizer. Hij zette het publiek aan het dansen, waardoor de mensen de opgebouwde energie kwijtraken en een vrolijk gevoel hebben bij het hele gebeuren.
Bouterse, ook wel Baas genoemd, zette Suriname in de underdog positie. “Dit klein, zo getergd land, is eindelijk op een punt gekomen waar het een doorbraak kan maken.
Juist op dit moment komen de aanvallen om ons af te leiden van ons doel.” De Decembermoorden plaatst de president (en tevens verdachte in het strafproces) dan ook in het kader van de historische ontwikkeling van Suriname. De revolutie vergt niet alleen de vijftien slachtoffers in 1982, maar er zijn ook tientallen politieagenten en militairen die gesneuveld zijn: “Het zijn niet maar vijftien mensen die in de afgelopen driehonderd jaar hier dood zijn gegaan. Wie houdt wie voor de gek? En nogmaals: elke Surinamer die doodgaat is één te veel. Elke Surinamer die verongelukt is één te veel. En wij voelen mee met alle nabestaanden. Maar wij voelen niet alleen maar mee met een deeltje van de nabestaanden. Geld gerechtigheid en vrede niet voor die boslandbewoner?” Retorisch vraagt de president zich af: “Waarom denken jullie nooit aan het gewone volk?”
Quasi spontaan nodigde Bouterse Brunswijk en Somohardjo het podium op te komen om de verzoening te demonstreren. Wanneer de drie politici elkaar omhelzen, zegt Bouterse: “Hier is de verzoening! Hier is de vrede! Hier is de verzoening voor het volk.”
Het lijkt er op dat Bouterse zichzelf ziet als onderdeel van een revolutie. Deze revolutie liep via het einde van de slavernij naar onafhankelijkheid. Nu is Suriname onderweg naar economische vrijheid. “Wij staan aan het begin van een enorme ontwikkeling. Wij staan aan het begin van een briljant en glorieus tijdperk. De wereld die zegt, bijna zeggen ze, eerst Suriname zien en dan sterven. Iedereen wil met Suriname samenwerken. En dan zitten wij als Surinamers elkaar naar beneden te halen.”
Over de Amnestiewet en de uitspraak van de krijgsraad op 11 mei zei Bouterse: “Iedereen heeft te leven naar wet en recht. Van Bouterse tot de putjesschepper. Dus daar maak ik mij geen zorgen over. Waar ik mij zorgen over maak, zijn de mogelijkheden en is de manier hoe makkelijk zij u kunnen beïnvloeden en de manier hoe gemakkelijk zij u misleiden.”
Vrijheid van meningsuiting
Bouterse nam geen afstand van de woorden van bisschop Steve Meye over wie staatsvijanden zijn en wie verwijderd zou moeten worden. De president gaf over de toespraak van de bisschop over hoe vergeving en verzoening in het werk zou moeten gaan aan dat hij “heel goed geluisterd” had. Zelf nam het staatshoofd niet de woorden ‘staatsvijand’ en ‘verwijderd worden uit de samenleving’ in de mond. Wel noemde hij de Surinamers die kritiek hebben op zijn bewind “de knechten van de kolonisator”: “zij zijn vijanden van dit volk. En ondanks dat zien we hen als Surinamers. Maar we weten dat ze vijanden van dit volk zijn”.
Bouterse: “En al die mensen die schijnbewegingen maken, die hun mond open doen in dit land: het is misdadig!!! Terwijl dit land op de juiste weg is , is het misdadig om te proberen op deze manier de zaak te destabiliseren. Maar ik kan u zeggen: het gaat u niet lukken! Zolang ik heet: Desire Delano Bouterse.”
De president zette, zoals alreeds gezegd, nog een lied in over vrede, hij zette het volk aan het dansen en met mooi siervuurwerk werd de avond afgesloten. Voor velen was dit een gratis avondje uit met muziek, grappen van de president, een saamhorigheidsgevoel, gratis eten en drinken. Voor mij was het een heel bijzondere ervaring.
No comments:
Post a Comment