Friday, October 28, 2016

5 wereldwijde trends binnen het christendom

Tok. Tok. Om vijf uur 's morgens wordt ik wakker van het geluid van een stoot warm water dat door verwarmingsbuizen stroomt. De kachel gaat aan. En niet alleen op mijn logeeradres maar in alle gebouwen in New York stroomt er eenzelfde stoot warm water door de buizen. Dit is nog eens een Centrale Verwarming! De stad, die nooit slaapt, ontwaakt.

Ik slaap op een zaal met drie Indiërs, twee Nederlanders en één Spanjaard. Zes mannen, anders dan verwacht, die ik toch wel regelmatig tegenkom in de groep van 3.000 mensen uit 90 landen. De conferentie waarvoor ik in New York ben, wordt gehouden in de Jacob Javits Center aan de Hudson die goed te bereiken is via de metro.

Wat meteen opvalt is dat er gigantisch veel conferentiedeelnemers uit de Zuid-landen zijn. Dit zijn landen als China, India en landen in het continent Afrika waar het christendom in opkomst is en die ook in een steeds grotere mate de geloofspraktijk in het 'Noorden' (oftewel het Westen) beïnvloeden.

Een vijftal trendsettende thema's binnen het christendom wereldwijd worden in het programma naar voren gebracht. Ontwikkelingen die ik van harte toejuich en die wat mij betreft samen te vatten zijn in de term 'christelijk-sociaal'.

1. Cultuurshift
De nieuwe generatie omarmt het postmodernisme en dat heeft grote impact op de geloofspraktijk. Millenials (geboren tussen 1980-2000) zijn in tegenstelling tot de eerdere generaties niet zozeer gericht op waarheidsvinding, feiten en discussies. Ieder heeft z'n waarheid en daar hebben we respect voor. Een evangelist die op een kratje 'de waarheid' verkondigend past niet in deze tijd. Wij houden meer van vriendschappen waarin je elkaar ruimte geeft om je opvattingen te delen. Een gezonde kerk vraagt jonge leiders die ruimte krijgen maar ook leiding ontvangen binnen een intergenerationeel leidersteam.

2. Invloed 
Het machtsdenken wordt ingewisseld voor het positief inspireren van de netwerksamenleving. De kerk als machtig instituut die dusdanige rol speelt in de maatschappij is iets waar we niet naar terug willen. Christenen vormen samen een community die kerk heet en zij zijn tegelijkertijd en evenveel deel van andere communities. De kerk wil geen macht maar christenen in de samenleving inspireren en empoweren om het goede te doen en liefde te betonen. Op elk vlak van het leven: als ondernemer, als klant, als politicus, in het gezin, enzovoorts.

3. Etniciteit
Niet alleen in de kerken binnen de VS maar ook bijvoorbeeld in Europese kerken en elders in de wereld is segregatie zichtbaar. Nederland kent een duidelijke scheiding tussen, wat men noemt, 'migrantenkerken' en 'witte kerken', die veelal geen of oppervlakkig contact met elkaar hebben. De etnische spanningen in de VS zorgen ervoor dat bijvoorbeeld in Dallas gemotiveerde kerkleiders elkaar opzoeken en bruggen geslagen worden. In Dallas gaan niet alleen predikanten van 'white churches' in 'black churches' voor en vice versa, maar mixen ook allerlei mannen- en vrouwengroepen. In Nederland staan we op etnisch gebied helemaal aan het begin van een noodzakelijke integratie.

4. Eenheid
Ondanks de moordende werkdruk van activiteiten binnen zijn kerkelijke gemeente, investeert pastor Tim Keller actief in relaties met andere kerken, want de lichaamscellen die alleen zichzelf voeden noemt hij - de medische wereld volgend - "kanker". In Nederland zijn er veel werkrelaties tussen kerkelijke en christelijke leiders en schiet veelal de tijd erin om diepgaande vriendschappen te bouwen tussen kerkelijke en christelijke leiders. Vriendschap is de basis van eenheid.

5. Uit één stuk 
Alleen vertellen over het evangelie is niet afdoende, want dit zou hypocriet zijn: stel je voor dat je een mensenhandelslachtoffer niet bevrijdt maar wel zegt dat Jezus hem of haar vrijmaakt of een dakloze niet actief welkom heet in je vriendenkring maar wel zegt dat Jezus hem of haar een thuis biedt. Alleen daden laten zien is ook onvoldoende, omdat het hypocriet zou zijn om onvoorwaardelijke liefde voor te staan maar niet het mooiste te delen wat je hebt: Jezus. Daden en woorden vullen elkaar aan en versterken de sociale beweging die de kerk is.

Heel
Samenvattend kwam de volgende zin deze week regelmatig terug: "de hele kerk is nodig om het hele Evangelie naar de hele stad te brengen". Waarmee het Evangelie als een levend gebeuren wordt gezien: praktisch goed nieuws voor alle mensen in een stad. Waarbij niet één (grote of kleine) kerk het alleen af kan, maar waar alleen in nauwe vriendschap tussen kerken en andere sectoren stadsbrede problemen aangepakt kunnen worden.

Op vele plekken wordt aan een sociale beweging gebouwd waar kerken op praktisch en relationeel vlak actief deel zijn van en bijdragen aan de samenleving. Dat is een kerk die ik liefheb en waar ik een bijdrage aan hoop te leveren. Zodat het in alle ruimtes in de stad Groningen en in andere plaatsen van de wereld een warm gebeuren wordt dankzij vriendschappen en samenwerking, net zoals alle ruimtes in New York aangesloten zijn op centrale verwarming.

Thursday, June 02, 2016

17 miljoen vreemden op een klein stukje aarde

"Ah, vreemden", zei een man toen hij op me afkwam en zich voorstelde. Maandagavond was ik te gast bij een wijkoverleg in Hoogkerk, een dorp onder de rook van Groningen. Het grootste gedeelte van de gezinnen leefden vroeger van het werk in de Suikerfabriek en dat maakt dat het wij-gevoel van oudsher sterk is. Deze saamhorigheid kwam goed naar voren ook als het gaat om de bijzondere toenadering van het dorp naar de grote Molukse gemeenschap en vice versa. Wat typeert nou zo'n wij-gevoel? 

Niemand zal ontkennen dat we als samenleving doorgeschoten zijn in het individualisme. Positief is dat je als individu alle ruimte krijgt om je te ontwikkelen. De andere kant van individualisme is de grote eenzaamheid en verdeeldheid die er onder eenderde van de bevolking is, en dit raakt ouderen en jongeren, hoog- en laagopgeleiden, welke achtergrond je ook hebt, mensen met weinig en veel Fb-contacten. 

Het verbinden van mensen aan elkaar zorgt voor meer collectiviteit. Het ervaren dat je iets gemeenschappelijks hebt, is voorwaardelijk. Dat wordt in deze tijd steeds lastiger. Diverse onderwerpen verdelen de samenleving, zoals pensioenbeleid (jongeren en ouderen), vluchtelingen ('grenzen dicht' versus 'welkom') en racisme (vóór Zwarte Piet versus tegen). 

Mooi vind ik de reactie van Glenn de Randamie (Typhoon) toen hij staande werd gehouden omdat, aldus de woordvoerder van de politie, zijn "jonge leeftijd en een splinternieuwe, luxe auto, maar ook zijn huidskleur" daar 'aanleiding toegaf'. Glenn zou heel makkelijk ontzettend boos kunnen worden, te meer omdat het niet de eerste keer is. 

Glenn reageert met: "[het is] een dikke error in de Nederlandse samenleving. De eerste stap naar verandering is toegeven dat racisme/discriminatie/onderscheid nog steeds onderdeel van onze cultuur is. We zijn er nog lang niet!" Merk op: "WE zijn er nog lang niet". 

Ook als het gaat om arm en rijk, mensen die op de vlucht zijn of een eeuwigheid op één plek gewoond hebben, een rijk sociaal leven hebben versus eenzamen... het is in een ieders belang om te leven vanuit dat wat gemeenschappelijk is. "Ah, vreemden," is een terechte opmerking, maar de ander is net zo vreemd als jij bent!